Gıda Sektöründe Tedarik Zinciri Yönetimi
Bir ürün veya hizmetin nihai tüketiciye sorunsuzca ulaşması, öncesindeki uzun sürecin verimli bir şekilde tamamlanmasına bağlıdır. Tedarik zinciri olarak tanımlayabileceğimiz bu işlemler, tedarik ve satış sürecinin sıkça tekrar edildiği gıda sektörü için özel bir önem taşır. Tedarik zinciri yönetiminin doğru yapılması, işletmenin büyümesinde de önemli bir rol oynar. Peki, tam olarak tedarik zinciri nedir ve tedarik zinciri yönetimi nasıl yapılır?
Tedarik Zinciri Nedir?
Tedarik zinciri; ürün ve hizmetlerin, üretim ve tedarik anından son tüketiciye ulaşmasına kadar olan tüm hareketlerini içeren süreçler bütünüdür. Lojistik ağı olarak da bilinen tedarik zinciri; ham madde temini, üretim, satın alma, satış, planlama, envanter, depo, sevkiyat gibi birçok konuyla ilgili süreçleri içerir. Tedarik zinciri yönetimi ise doğal kaynaklar, teknoloji, bilişim ve insan gücü gibi kaynaklara bağlı olarak ilerletilir.
Tedarik Zincirinin Aşamaları
Tedarik zincirine giren bir ürün veya hizmetin nihai müşteriye ulaşması için çok sayıda aşamadan geçmesi gerekiyor. Bu aşamalar sektöre ve ürüne/hizmete göre değişkenlik gösterse de temel olarak 7 farklı aşama vardır. Tedarik zinciri yönetiminde izlenecek yolları belirleyen bu aşamaları şöyle sıralayabiliriz:
- Sipariş ve talep yönetimi
- Planlama
- Üretim
- Satın alma
- Stok yönetimi
- Depo yönetimi
- Sevkiyat
Şimdi, tedarik zinciri yönetimine ve bu süreçlere, gıda sektörü özelinde biraz daha yakından bakalım.
Gıda Sektöründe Tedarik Zinciri Yönetimi Nasıl Yapılır?
Tedarik zinciri yönetimi (supply chain management - SCM), tedarik zincirinin en düşük maliyetle en yüksek kârı getirecek şekilde yönetilmesini ifade eder. Genel olarak “doğru ürün, doğru zaman, doğru yer, doğru fiyat” mottosuyla planlanan tedarik zinciri yönetiminde bilgi ve para akışının sisteme entegre edilmesi önemlidir. Dolayısıyla tedarik zinciri yönetiminde temel amaç, temel süreçleri birbirine entegre ederek müşteri memnuniyetini ve satış hacmini artıracak iş modelleri oluşturmaktır.
Gıda sektöründe tedarik zinciri süreçlerinin yönetimi konusunda temel aşamaların sırasına dikkat etmek gerekiyor. Yönetim akışını sürdürülebilir hâle getiren bu sıralama ile tedarik zinciri yönetimindeki verim artırılabilir. Peki, gıda sektöründe tedarik zinciri süreçleri nasıl ele alınmalı?
Sipariş ve Talep Yönetimi
Sipariş ve talep yönetimi, hizmet verilen tüketicinin ihtiyaçlarını belirleme ve buna göre aksiyon alma konusunda önemlidir. Gelen siparişlerle birlikte potansiyel müşterilerin taleplerini de göz önünde bulundurmak, tedarik zincirinin işleyişine katkı sağlar. Talep ve sipariş yönetimi, tedarik zincirinin ilk halkası olarak hem mevcut hem de potansiyel müşterileri kapsayacak şekilde planlanmalıdır.
Planlama
Tedarik zinciri yönetiminin devamında, sipariş ve talepler doğrultusunda üretim ve satın alma süreçlerinin planlanması vardır. Siparişleri karşılamak için üretim yapmak, üretim yapmak için ise ham madde satın almak gerekir. Sipariş ve talepleri sürdürülebilir bir şekilde karşılayabilmek için hangi ürünlerin üretim, hangi ürünlerin satın alım gerektirdiği tespit edilmeli ve bu süreçler önceden planlanmalıdır.
Satın Alma
Üretim ve satın alma süreçlerinin planlanmasıyla birlikte ham madde, mal ve hizmet satın alımlarıyla ilgili harekete geçilmelidir. Bu aşamada, üretim sürecinde kullanılacak ham madde ve malzemelerin hızlı bir şekilde tedarik edilmesi önemlidir. Bunun yanında kalite ve fiyat konusunda da yeterli araştırma yapılmış olmalıdır. Üretilen ürünün kalitesini düşürmeyecek nitelikte ham madde ve malzeme satın alınmalıdır.
Satın alma aşamasındaki dikkat edilecek bir diğer nokta ise işletme içinde üretilmesi mümkün olmayan ya da üretim tesisinin yetersiz kaldığı ürünlerdir. Bu gibi durumlarda ürünü doğrudan üreticisinden veya toptancıdan tedarik etmek gerekir. Tedarik süreci de satın alma görevine dahil edilmeli ve müşterinin taleplerini karşılayabilecek ürünler tedarik edilmelidir.
Üretim
Üretim aşaması, satın alınan ham madde ve malzemeler ile müşterinin talep ettiği ürünlerin üretimini kapsar. Bu aşamada önemli olan, üretim planlamasına sadık kalabilmektir. Ham maddelerin sorunsuz ve kusursuz ürünlere dönüştürülmesinin yanında, belirlenen süre içerisinde bu işlemin tamamlanmasına da dikkat edilmelidir. Üretimin sürdürülebilirliği, belirlenen zaman içerisinde kaç birim ürün üretileceğinin planlanmasına bağlıdır.
Stok Yönetimi
Stok yönetimi de hassasiyet isteyen tedarik zinciri yönetim aşamalarından biridir. Üretilen ve tedarik edilen ürünlerin satışa hazır hâlde stoklanması gerekir. Bununla birlikte stok miktarları sürekli takip edilmelidir. Stoklar tükendikçe değil, azaldıkça yeni ürün temin edilmeli ya da üretilmelidir. Çünkü stokları tükenen bir ürünün yeniden temin edilmesine kadar geçen sürede müşteri kaybetme riski oldukça yüksektir. Bu riske karşı stok ve envanter yönetimi dikkatli bir şekilde yürütülmelidir.
Depo Yönetimi
Tedarik zincirinin en önemli dinamiklerinden biri depolamadır. Çünkü depolama sürecinde, mevcut ürünlerin satılabilirliğinin korunması gerekir. Depo yönetimi ise tam olarak bunu sağlamalıdır. Deponun şekli, büyüklüğü, ısısı, lokasyonu gibi tüm detaylar, depo yönetimi aşamasının konusudur. Özellikle gıda sektöründe, deponun iç özelliklerine çok dikkat etmek gerekir. Gıda mamullerinin bozulma riskine karşı deponun soğutma sistemi, sıcaklığı ve ürünlerin yerleştirildiği birimler periyodik olarak kontrol edilmelidir. Bunlara ek olarak ürünler, sevkiyata hazır bir şekilde depolanmalıdır.
Sevkiyat
Sevkiyat veya nakliye aşaması, tedarik zinciri yönetiminin son halkası olarak kabul edilebilir. Bu aşama, depolanan ürünlerin satıcı veya tüketiciye ulaştırılmasını kapsar. Sevkiyat sürecinde önemli olan detayların başında hız gelir. Ürünler, talep sahiplerine mümkün olan en kısa sürede ulaştırılmalıdır. Ulaşım ise ürünlerin satılabilirliğini veya tüketilebilirliğini olumsuz etkilememelidir. Bu nedenle sevkiyat yöntemleri ve taşıma araçları dikkatli seçilmelidir.
Gıda Sektöründe Tedarik Zinciri Yönetiminin Faydaları
Gıda sektöründe tedarik zinciri yönetimine önem vermek ve bu konuda aksiyon almak, işletmeler için önemli faydalar sunar. Tedarik zincirinde yer alan süreçlere özel bir planlamaya sahip olmamak, işletmenin verimliliğini azaltır. Bu da kâr, satış hacmi ve müşteri memnuniyeti gibi konuları olumsuz etkileyeceği için tedarik zinciri yönetimine dikkat etmek faydalıdır.
Tedarik zinciri yönetiminin faydalarını şöyle sıralayabiliriz:
- Düşük maliyetle yüksek kâr elde etmek mümkün hâle gelir.
- Daha kısa sürede daha yüksek hacimde satış yapılabilir.
- Müşteri taleplerine daha hızlı cevap verilebilir.
- Sürdürülebilir bir tedarik zinciri, işletmenin sektördeki rekabet gücünü artırır.
- Maliyetin düşmesi ile satış fiyatları da düşer ve satın alınabilirlik artar.
- Üretim ve satış devamlılığı sağlanır.
- Verimlilik ve teslimat performansı artar.
- Tüm faydaların etkisiyle müşteri memnuniyeti de maksimum seviyeye çıkar.
Tedarik Zinciri Yönetiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Tedarik zinciri yönetimini daha verimli hâle getirmek için dikkat edilecek bazı noktalar vardır. Bu noktalara dikkat etmek, tedarik zinciri yönetimine kolaylık, hız, verim ve maliyet tasarrufu gibi katkılar sağlar. Şimdi, bu püf noktaları yakından inceleyelim.
1. Analiz ve Planlama Yapmak
Tedarik zinciri yönetiminin temeli planlamaya, planlamanın temeli ise analize dayanır. Zincirdeki tüm süreçlerin planlı bir şekilde ilerlemesine dikkat etmelisiniz. Planlama yaparken de analiz yapmayı ihmal etmemelisiniz. Her aşamada farklı ihtiyaçlar doğabilir. İhtiyaçların karşılanması konusunda yapacağınız analiz ve planlamalar ile verimliliği artırabilirsiniz.
2. Maliyet Düşürücü Politikalar Uygulamak
Tedarik zinciri yönetimindeki temel amaçlardan biri, maliyeti minimuma indirmektir. Süreçleri birbiriyle entegre şekilde ilerletmek, birçok noktada maliyet tasarrufu sağlar. Bu noktada dikkat etmeniz gereken, maliyet düşürücü politikaları doğru konular için uygulamak. Örneğin ham madde satın alırken maliyetle birlikte kaliteyi de göz önünde bulundurmanız ve en ekonomiğe değil, en kaliteliye yönelmeniz gerekir.
3. Tarafların Beklentilerine Önem Vermek
Tedarik zincirinde rol oynayan farklı taraflar vardır. Bu taraflardan biri, işletme olarak sizsiniz. Diğer başlıca taraflar ise müşterileriniz, tedarikçileriniz ve en önemlisi personeliniz. Süreçteki her bir tarafın beklentilerini dinlemeli, çözüm üretmeli ve beklentileri birbirlerini engellemeyecek bir stratejiyle yönetmelisiniz.
4. Kesintisiz İletişim Kurmak
Tedarik zinciri yönetiminin devamlılığı, kesintisiz iletişime bağlıdır. Çünkü tüm aşamalarda bilginin önemi büyüktür. Doğru bilgileri paylaşmak ve aktarmak için kesintisiz iletişimi mümkün kılmalısınız. Sürece dahil olan tüm taraflar ile sürekli iletişimde kalmalısınız.
5. Online Tedarik Platformlarına Yönelmek
Gıda sektöründeki bir tedarik zincirinde stok önemli bir aşamadır, fakat uzun vadeli ürün stoklamak risklidir. Gıda ürünlerinin bozulma riskinden dolayı yüksek hacimli stoklar pek mümkün değildir. Stokların sürekli tükenmesi ise yeni ürün ve ham madde tedarikini zorlaştırabilir. Bu detaylara hem dikkat etmek hem de çözüm üretmek gerekir.
Gıda sektöründeki stok ve tedarik süreçleri için en pratik çözüm ise TokenFlex İş Ortağı Tedarik Platformu. İş Ortağı Tedarik Platformu üzerinden fırın, kahvaltılık, et, hazır yemek, atıştırmalık ve içecek gibi çeşitli ürün/ham madde ihtiyaçlarınız için online sipariş verebilirsiniz. Online sipariş imkânı sayesinde hem tedarik süreçlerini hızlandırabilir hem de toplu satın alımlar sayesinde maliyetlerinizi azaltabilirsiniz. Üstelik TokenFlex Üye İş Yeri olarak oluşan alacaklarınızı vade beklemeden, platform üzerinden alışveriş yapmak için kullanabilirsiniz. Tedarik zincirini sürdürülebilir hâle getirmek için TokenFlex'e üye olabilir ve TokenFlex İş Ortağı Tedarik Platformu’nu kullanarak online platformun avantajlarından faydalanabilirsiniz.
