Babalık İzni Nedir, Kaç Gün Kullanılır?
Doğum sonrası anne ve babalar, çocuklarıyla ilgilenmek durumundadırlar. Bu sebeple çalışan ebeveynlere özel izinler verilir. Genellikle annelerin izinli olduğu düşünülse de babalık izni uygulaması da mevzuatlarda yer alıyor. Annelik iznine göre daha kısa süreli olsa bile babaya da yeni doğan çocuğu ve yeni doğum yapmış eşi ile ilgilenmesi için izin verilir. Peki, babaya doğum izni kaç gün verilir ve izin süresinde maaştan kesinti yapılır mı?
Babalık İzni Nedir?
Babalık izni, yeni çocuk sahibi olan erkeklere çocuğu ve eşi ile ilgilenip ihtiyaçlarını karşılaması adına verilen bir ücretli izindir. Erkeklere verilen doğum izni olarak da tanımlayabileceğimiz bu izin, 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında uygulamaya alınmıştır. Aslında resmiyette “babalık izni” adında bir izin türü yoktur. Eşi doğum yapan erkeklere verilen bu izin, İş Kanunu’nun “mazeret izni” bölümünde yer alır. Yani aslında babalık izni, mazeret izni olarak kullandırılır.
Babalık İzni Kaç Gündür?
Babalık izni 5 veya 10 gün olarak kullandırılır. Bu süreler özel sektörde ve kamuda farklıdır. Özel sektörde çalışan babalara verilecek izin günü, İş Kanunu kapsamına göre belirlenir. Buna göre babalık izni özel sektör için 5 gündür. 5 günlük ücretli izin, eşi doğum yapmış babalara verilirken evlat edinenlerin izin hakkı 3 gündür. Peki, memurlarda babalık izni kaç gün?
Memurluk yapan babaların izin günü süresi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında belirlenmiştir. Bu Kanun’a göre devlet memurları, 10 gün babalık izni kullanabilir.
Bu konuda “Babalık iznine hafta sonu dahil mi?” sorusuna cevap vermemizde de fayda vardır. İlgili mevzuatlarda babalık izni konusunda “iş günü” ibaresi yoktur. Dolayısıyla babalık izni hafta sonuna denk gelirse izin süresinde bir değişiklik olmaz. İki günlük hafta sonu süresi de babalara verilen 5 ve 10 günlük sürelere dahildir. Aynı durum dini ve milli bayram süreçlerindeki resmi tatiler için de geçerlidir.
Babalık İznini Kimler Kullanabilir?
Babalık iznini, sigortalı çalışma süreci devam eden erkekler kullanabilir. Söz konusu erkekler, eşlerinin doğum yapması halinde babalık izni haklarından faydalanabilirler. İş Kanunu kapsamında yer aldığı için özel sektör çalışanları, evlat edindikleri takdirde de babalık izni kullanabilirler. Peki, babalık izni ne zaman başlar ve ne zaman kullanılır?
Babalık İzni Ne Zaman Kullanılır?
Babalık izninin ne zaman kullanılacağı, annelik izninden dolayı kafa karışıklığına sebep olabilir. Annelik izni doğumdan önce başlar ve doğumdan sonra da devam eder. Fakat babalık izninde bu süreç farklı işler. Babalık izni, doğumun gerçekleştiği günden itibaren başlar. Doğum öncesi bu izin hakkından faydalanmak mümkün değildir. Ancak iş sözleşmesinde konuyla ilgili bir madde varsa ve taraflar arasında anlaşma yapılmışsa bu durum esnetilebilir.
Şimdi, “Babalık izninde maaş kesilir mi?” sorusuna cevap verelim.
Babalık İzni Maaştan Kesilir mi?
Doğumda babalık izni alan kişinin maaşından kesinti yapılmaz. Babalık izni olarak bilinen bu hak, ilgili yasal mevzuatlarda mazeret izni olarak yer alır. Çocuk sahibi olmakla ilgili mazeret izni ise ücretli izin kapsamındadır. Dolayısıyla babalık iznine ayrılan bir çalışanın maaşından kesinti yapmak söz konusu değildir. Ancak çalışan kişi, yasal izin süresinden sonra ücretsiz izin talep eder ve bu talep işveren tarafından onaylanırsa söz konusu süre için maaş kesintisi yapılabilir.
Babalık İzni Uzatılabilir mi?
Erkeklerde doğum izni, kadınlardakine göre oldukça kısadır. Kimi zaman bu süre yetersiz kalabilir. Böyle durumlarda babalık iznini uzatmanın yolları vardır; fakat uzatılan süre, çoğunlukla ücretsiz izin olarak kabul edilir. İş sözleşmesinde babalık durumuyla ilgili bir madde bulunmuyorsa iş yerinden izin talep edilerek babalık izni uzatılabilir, fakat nihai karar işverene bağlıdır. Buna ek olarak baba adayı, yıllık iznini doğum sonrasına denk getirerek eşi ve çocuğu ile daha uzun süre zaman geçirebilir.
Bu konuda bir başka detay, doğum yapan annenin vefat etmesiyle ilgilidir. Böyle olumsuz bir durumun yaşanması halinde anneye tanınan 16 haftalık izin süresinin kalan kısmı babaya kullandırılır ve babalık izni yasal olarak uzamış olur.
Babalara Doğum Parası Verilir mi?
Doğum parası veya çocuk parası olarak bilinen doğum yardımı, yeni çocuk sahibi olan ebeveynlere verilir. Bu süreçte belirlenen şartları taşıyan ebeveynlerden herhangi biri başvuru yaparak doğum yardımı alabilir. Anne ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından ödenen doğum yardımı anne üzerinden veriliyor olsa da başvuruyu baba yapabilir ve parayı da baba alabilir.
İşverenin kendi isteğiyle verdiği doğum parası için farklı durumlar mevcuttur. Bazı işverenler sadece anneye, bazıları ise hem anneye hem de babaya doğum parası verebilir. Bu tamamen işverenin inisiyatifindedir ve yasal zorunluluğu yoktur. Fakat çalışanlarına destek olmak isteyen işverenler, babalara da doğum parası verebilir.
Babalara, annelere verilen süt parası da verilir; fakat rapor parası sadece annelere ödenir. Annelerin doğum sürecinde faydalandıkları doğum parası hakkındaki bilgilere “Doğum Yardımı Nedir, Şartları Nelerdir?” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
